Publikacja Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego Dzieci (PTŻKD) przygotowana we współpracy z Polskim Towarzystwem Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻD) oraz Polskim Towarzystwem Neonatologicznym (PTN).
Nowelizacja Standardów z roku 2013.
Rezultat współpracy pediatrów, gastroenterologów dziecięcych i neonatologów. Zawiera zwięzłe ujęcie zasad leczenia żywieniowego dzieci, w tym szczegółowe zalecenia dla lekarzy i dietetyków, kluczowe pojęcia i definicje, formularze wdrażania leczenia żywieniowego i jego monitorowania oraz suplement dotyczący znaczenia wody w żywieniu dzieci i młodzieży.
Wydawnictwo: Wydawnictwo Lekarskie PZWL
EAN: 9788320053623
Różnice w organizacji i prowadzeniu leczenia żywieniowego chorych dzieci i chorych dorosłych są oczywiste. Nasze standardy są wspólną publikacją pediatrów, gastroenterologów dziecięcych i neonatologów. Celem było ujednolicenie podejścia do problemu leczenia żywieniowego dzieci, wspólne wypracowanie zasad, a następnie przekazanie całej pracy w ręce środowiska oraz organizatorów opieki medycznej w Polsce.
Standardy nie proponują rozwiązań skierowanych do organizatorów opieki medycznej, które byłyby wyrazem oczekiwań środowiska medycznego prowadzącego leczenie żywieniowe. Przeciwnie, publikacja ma mieć służebną rolę wobec już istniejących struktur i wpisywać się w ramy obecnych zasad. Autorom chodzi o wykazanie specyfiki leczenia żywieniowego dzieci, wyróżnienie odrębności pojęć i defi nicji oraz zaproponowanie czytelnych formularzy wdrażania leczenia żywieniowego i jego monitorowania.
Wydawnictwo: Wydawnictwo Lekarskie PZWL
ISBN: 9788320046342
„ZASADY LECZENIA ŻYWIENIOWEGO NA ODDZIAŁACH INTENSYWNEJ TERAPII DZIECIĘCEJ. WSPÓLNE STANOWISKO TOWARZYSTW NAUKOWYCH: SEKCJI ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII DZIECIĘCEJ PTAIIT, PTN, PTŻKD”
Anestezjologia Intensywna Terapia 2015, tom 47, numer 4, str. 275-293
Treść zaleceń została wysłana – w pełnej wersji – do czasopisma „Neurologia Dziecięca”.
Poniżej znajduje się link do pobrania dokumentu w formacie PDF.
opracowany metodą Delphi przez Polskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego Dzieci
i Polskie Towarzystwo Onkologii i Hematologii Dziecięcej
Poniżej znajduje się link do pobrania dokumentu w formacie PDF.
Poniżej lista plików z siatkami wzrastania wg “Standardów Medycznych – Pediatria, 2013 rok, nr 1, tom 10, suplement 1” w formacie JPG oraz link do kalulatora OLAF.
Leczenie żywieniowe polega na podaży pozajelitowej mieszaniny żywieniowej lub diety przemysłowej drogą przewodu pokarmowego, które pokrywają całkowicie lub częściowo potrzeby energetyczne i zawierają w swoim składzie źródło białka, węglowodany, tłuszcze oraz elektrolity, witaminy, pierwiastki śladowe i inne składniki odżywcze odpowiednie dla aktualnych potrzeb żywieniowych wraz z oceną tolerancji i dostosowania podaży i jej metody do aktualnego stanu metabolicznego chorego.
Żywienie pozajelitowe (całkowite) polega podaży dożylnej energii i azotu (aminokwasów), łącznie z dodatkiem elektrolitów, soli wapnia, fosforanów, pierwiastków śladowych i witamin odpowiedniej dla okresu choroby i stanu chorego.
Żywienie dojelitowe polega na podaży do przewodu pokarmowego diety przemysłowej będącej źródłem energii, azotu (białko, hydrolizat białka lub aminokwasy) oraz elektrolitów, wapnia, fosforu, pierwiastków śladowych i witamin, z wykorzystaniem przetoki odżywczej, zgłębnika wprowadzonego do żołądka, dwunastnicy lub jelita cienkiego, lub – w szczególnych przypadkach u dzieci – z wykorzystaniem drogi doustnej.
Zespół leczenia żywieniowego wypełnia zadania organizacji, prowadzenia i monitorowania leczenia żywieniowego. W jego podstawowym składzie znajdują się lekarze, pielęgniarki, farmaceuci, dietetycy, a w składzie rozszerzonym, także psycholodzy i inni pracownicy służby zdrowia pomocni w realizacji zadań zespołu.
Ocena stanu odżywienia – ocena wzrastania u dzieci przed okresem pokwitaniowym i/lub ocena masy ciała i wysokości (długości) ciała w odniesieniu do norm odpowiednich dla wieku, a także ocena składu ciała i mineralizacji układu kostnego.
Przesiewowa ocena stanu odżywienia – ocena stanu odżywienia dokonana przy przyjęciu chorego do leczenia szpitalnego (nie dotyczy noworodków i hospitalizacji jednodniowych) uwzględniająca ocenę podstawowych pomiarów: masy ciała (centyle), wysokości ciała (centyle), masy-do-długości (wysokości) (centyle), w uzasadnionych przypadkach – BMI (centyle) oraz u niemowląt obwódu głowy (centyle).
Żywienie pozajelitowe całkowite noworodków – dobowa podaż dożylna mieszaniny żywieniowej składającej się z roztworu aminokwasów, glukozy oraz emulsji tłuszczowych a także witamin, pierwiastków śladowych, elektrolitów, soli wapnia i fosforanów.
Żywienie pozajelitowe immunomodulujące noworodków – dobowe kompletne żywienie pozajelitowe, w którym składową lipidową jest czysta emulsja oleju rybiego, w dawce nie mniejszej niż 0,5 g/kg masy ciała /dobę.
Żywienie pozajelitowe częściowe noworodków – dobowa podaż dożylna mieszaniny żywieniowej składającej się z roztworu aminokwasów, glukozy, elektrolitów i odpowiedniej dla aktualnych potrzeb dawki witamin, pierwiastków śladowych, soli wapnia i fosforanów.
Żywienie dojelitowe noworodków – podaż do przewodu pokarmowego pokarmu naturalnego (mleko naturalne – kobiece) lub przemysłowych mlek modyfikowanych odpowiednich dla noworodków podawanych przez zgłębnik wprowadzony do żołądka, dwunastnicy lub jelita.
Ocena stanu odżywienia noworodka – analiza masy urodzeniowej ciała oraz jej przyrostu w oparciu o dostępne siatki centylowe z uwzględnieniem przedziału 10 – 90 centyl dla danego stopnia dojrzałości:
W późniejszym okresie życia stosuje się siatki wzrastania odpowiednie dla okresu noworodkowego (wcześniaki) lub niemowlęce (dla urodzonych o czasie).
ŻYWIENIE POZAJELITOWE (CAŁKOWITE):
Żywienie pozajelitowe, w którym pozajelitowa podaż energii i azotu (aminokwasów), łącznie z dodatkiem elektrolitów, soli wapnia, fosforanów, pierwiastków śladowych i witamin pokrywa więcej niż 50% aktualnego (dla okresu choroby i stanu chorego) zapotrzebowania dobowego.
ŻYWIENIE POZAJELITOWE CZĘŚCIOWE:
Żywienie pozajelitowe, w którym pozajelitowa podaż energii i azotu (z aminokwasów), łącznie z dodatkiem elektrolitów, soli wapnia, fosforanów, pierwiastków śladowych i witamin pokrywa nie więcej niż 50% aktualnego (dla okresu choroby i stanu chorego) zapotrzebowania dobowego.
ŻYWIENIE POZAJELITOWE IMMUNOMODULUJĄCE:
Żywienie pozajelitowe, w którym pozajelitowa podaż energii i azotu (aminokwasów), łącznie z dodatkiem elektrolitów, soli wapnia, fosforanów, pierwiastków śladowych i witamin pokrywa więcej niż 50% aktualnego (dla okresu choroby i stanu chorego) zapotrzebowania dobowego a składową lipidową podaży jest czysta emulsja oleju rybiego (1 g/kg masy ciała/dobę).
Żywienie dojelitowe całkowite u dzieci wymaga podaży drogą przewodu pokarmowego co najmniej 50% dziennego zapotrzebowania energetycznego w postaci diety przemysłowej.
Żywienie dojelitowe częściowe u dzieci wymaga podaży drogą przewodu pokarmowego nie mniej niż 50% dziennego zapotrzebowania energetycznego w postaci diety przemysłowej.
Leczenie żywieniowe polega na podaży pozajelitowej lub drogą przewodu pokarmowego mieszaniny żywieniowej pokrywającej całkowicie lub częściowo potrzeby energetyczne i zawierające w swoim składzie źródło białka, węglowodany, tłuszcze oraz elektrolity, witaminy, pierwiastki śladowe i inne składniki odżywcze odpowiednie dla aktualnych potrzeb żywieniowych, z oceną tolerancji i dostosowania podaży i jej metody do aktualnego stanu metabolicznego chorego.
Zespół leczenia żywieniowego wypełnia zadania organizacji, prowadzenia i monitorowania leczenia żywieniowego i w jego podstawowym składzie znajdują się lekarze, pielęgniarki, farmaceuci, dietetycy, a w składzie rozszerzonym, także psycholodzy i inni pracownicy służby zdrowia pomocni w realizacji zadań zespołu.
Do zadań zespołu należy:
NA PODSTAWIE WYTYCZNYCH MAZOWIECKIEGO ODDZIAŁU WOJEWÓDZKIEGO NFZ
Poniżej znajduje się link do pobrania dokumentu w formacie PDF.
Program edukacji opiekunów prawnych pacjentów i pacjentów realizuje odpowiednio do tego przygotowany zespół pielęgniarek edukacyjnych.
Przebieg szkolenia:
1. Wiedza teoretyczna:
Rodzic /opiekun przebywając w oddziale szpitalnym przy swoim dziecku obserwuje czynności związane z opieką pielęgniarską nad centralnym dojściem żylnym lub dostępem do przewodu pokarmowego
2. Umiejętności praktyczne nabyte w szkoleniu przebiegającym na fantomie:
3. Uczestnictwo czynne w szkoleniu przebiegające przy pacjencie:
4. Szkolenie kończy się egzaminem i zostaje wystawiony certyfikat.
Należy bezwzględnie:
• Przestrzegać zasad aseptyki, antyseptyki i higieny szpitalnej podczas zakładania, pielęgnacji i obsługi centralnego cewnika żylnego, tunelizowanego.
• Przestrzegać instrukcji mycia i dezynfekcji rąk.
• Używać rękawic (używanie rękawic nie zwalnia z procedury higieny rąk).
1. Po założeniu pacjentowi centralnego cewnika żylnego, tunelizowanego na bloku operacyjnym, pielęgniarka zakłada obowiązującą w IPCZD „Kartę obserwacji pacjenta z cewnikiem centralnym”.
• Cewnik centralny – pielęgniarka anestezjologiczna.
• Cewnik typu: Broviac, Groshong oraz Vaskuport – pielęgniarka operacyjna.
2. Lekarz zakładający cewnik odnotowuje w historii choroby pacjenta i w „Karcie obserwacji pacjenta z cewnikiem centralnym” informacje o wrażliwości założonego cewnika na preparaty jodowe .
3. Personel powinien bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta dotyczących używania preparatów antyseptycznych.
4. Należy używać jałowych gazików pomiędzy linią żylną a skórą w przypadku wymiany kraników, łączników.
5. Każdorazowo po podaniu leków, płynów infuzyjnych, przetoczeniu krwi i preparatów krwiopochodnych oraz zakończeniu podawania żywienia pozajelitowego cewnik należy przepłukać , a w przypadku przerw w podawaniu, przepłukiwać 1 raz co 48 godzin.
6. Wszystkie czynności przy cewniku należy wykonywać z zachowaniem zasad aseptyki, aby nie doszło do skażenia portu cewnika.
7. Każdemu pacjentowi z cewnikiem centralnym w oddziale należy założyć kranik z łącznikiem.
1. Pierwszy opatrunek, należy zmienić po 24 – 48 godzinach od założenia cewnika.
2. Kolejne opatrunki należy zmieniać co 48 lub 72 godzin, w zależności od stanu opatrunku i gojenia się rany.
3. Szwy z rany i szwy zwężające ujście kanału cewnika należy zdjąć po 7 10 dniach od założenia cewnika, szwy stabilizujące cewnik należy zdjąć około 30 dnia po założeniu cewnika.
4. Do czasu wygojenia rany i miejsca założenia cewnika, do dezynfekcji nie stosować środków odkażających sporządzonych na bazie alkoholu.
5. Przed kąpielą pacjenta, należy zabezpieczyć port cewnika, a w przypadku zamoczenia niezwłocznie zmienić opatrunek.
6. Zmianę opatrunku przy wygojonej ranie należy wykonywać co 5 – 7 dni pod warunkiem, że opatrunek jest czysty i suchy lub częściej w zależności od potrzeby.
7. Opatrunki należy sprawdzać codziennie, poprzez oglądanie i palpację, a w przypadku wystąpienia niepokojących objawów poinformować lekarza.
8. Do założenia opatrunków używać jałowych rękawic lub jałowych narzędzi oraz jałowych materiałów opatrunkowych.
9. Nie zaleca się stosowania profilaktycznie maści z antybiotykiem.
10. Stosowanie maści odkażających oraz bakteriobójczych w miejscu założenia cewnika na zlecenie lekarza.
1. Przed założeniem opatrunku należy:
a. Wykonać higieniczne mycie i dezynfekcję rąk.
b. Przygotować potrzebny sprzęt (wózek/ taca) i materiały:
• Pakiet z jałowymi gazikami.
• Gotowe różnego rodzaju opatrunki.
• Plastry mocujące.
• Jałowe rękawice i narzędzia.
• Preparaty do dezynfekcji skóry (wg obowiązującej listy stosowanych preparatów w IPCZD):
o Wodne preparaty jodowe.
o Preparaty bez zawartości jodu.
o Alkoholowe preparaty odkażające.
o 3% woda utleniona, Hibitan na wodzie.
o 2% chlorheksydyna – (nie stosować u niemowląt poniżej 2 miesiąca życia)
2. Zmiana opatrunku:
a. Wykonać dezynfekcję rąk.
b. Założyć niejałowe jednorazowego użytku rękawice.
c. Zdjąć stary opatrunek, następnie po zdjęciu rękawic, umyć i zdezynfekować ręce.
d. Założyć jałowe rękawice i/lub posługiwać się jałowym narzędziem.
e. Zdezynfekować dwa razy preparatem odkażającym okolicę ujście cewnika:
• 1 raz preparatem alkoholowym.
• 1 raz preparatem wodnym lub z zawartością jodu w zależności od cewnika.
• 1 raz preparatem alkoholowym (cewnik.)
f. Zaczekać do wyschnięcia preparatu odkażającego.
g. Zabezpieczyć ujście kanału podskórnego cewnika jałowym opatrunkiem.
h. Umocować opatrunek, a koniec cewnika zabezpieczyć gazikiem i umocować plastrem.
1. Umyć i zdezynfekować ręce przed każdą manipulacją przy cewniku.
2. Stosować niejałowe rękawice.
3. Miejsce planowanego otwarcia linii żylnej dokładnie zdezynfekować i odczekać – czas na zadziałanie preparatu.
4. Zabezpieczyć port cewnika (pierwsze połączenie na linii) jałowym gazikiem. Port cewnika powinien być umocowany do skóry pacjenta plastrem.
5. Przed podaniem leków, podłączeniem płynów należy sprawdzić sprawność cewnika poprzez aspirację krwi.
6. Przy stosowaniu płynów krystalicznych, łączniki i kraniki należy wymieniać nie rzadziej niż co 72 godziny lub wcześniej w przypadku stwierdzenia ich uszkodzenia lub zabrudzenia.
7. Łączniki, kraniki i dreny używane do przetaczania preparatów krwiopochodnych lub emulsji tłuszczowych należy wymieniać po zakończeniu wlewu lub nie rzadziej niż 1 raz na dobę.
8. Preparaty krwiopochodne można przetaczać przez centralny cewnik żylny.
9. Przy każdorazowym otwarciu kaniuli obowiązuje założenie nowego jałowego koreczka.
1. Umyć i zdezynfekować ręce.
2. Przygotować tacę ze sprzętem i materiałami:
a. Ampułki z solą fizjologiczną 0,9%NaCl (zdezynfekować).
b. Jałowe strzykawki i igły.
c. Probówki do pobrania krwi.
d. Jałowe koreczki.
e. Jałowe gaziki.
f. Plaster mocujący.
g. Niejałowe rękawice.
3. Otworzyć uprzednio zdezynfekowane ampułki z 0,9%NaCl.
4. Nabrać sól fizjologiczną do dwóch strzykawek.
5. Założyć niejałowe, jednorazowego użytku rękawice.
6. Zatrzymać infuzję płynów, zapiąć klips na cewniku.
7. Miejsce planowanego otwarcia linii żylnej dokładnie zdezynfekować i odczekać (czas na zadziałanie preparatu).
8. Rozłączyć linię w uprzednio zdezynfekowanym miejscu dołączyć strzykawkę z 0,9% NaCl, odpiąć klips i przepłukać cewnik.
9. Zaaspirować krew 1 – 2 ml (tej próbki nie używać do badań – wyrzucić).
10. Podłączyć układ do próżniowego pobierania krwi i używając próżniowych probówek pobrać odpowiednią objętość krwi.
11. Po zakończeniu pobrania niezwłocznie przepłukać cewnik solą fizjologiczną, zamknąć wylot ramienia kranika jałowym koreczkiem.
12. Zdjąć rękawice, przestrzegając instrukcji postępowania z odpadami .
13. Umyć i zdezynfekować ręce.
VI. Zasady przepłukania cewnika po skończonej infuzji, podawaniu leków (lekarz, pielęgniarka)
Przed przystąpieniem do przepłukania cewnika należy:
1. Umyć i zdezynfekować ręce.
2. Przygotować tacę ze sprzętem i materiałami:
a. Preparat w aerozolu do dezynfekcji miejsca rozłączenia linii.
b. Jałowa strzykawka.
c. Jałowa igła.
d. Jałowy koreczek.
e. 1 ampułka 0,9% NaCl.
f. Plaster.
g. Niejałowe rękawice.
3. Zdezynfekować ręce.
4. Zdezynfekować ampułkę z roztworem 0,9%NaCl (odczekać czas na zadziałanie preparatu).
5. Nabrać sól fizjologiczną z przygotowanej ampułki używając do tego przygotowaną strzykawkę i igłę.
6. Założyć niejałowe rękawice.
7. Zapiąć klips na cewniku (typu Broviac).
8. Zdezynfekować miejsce planowanego otwarcia linii (odczekać czas na zadziałanie preparatu)
9. Rozłączyć linię w uprzednio zdezynfekowanym miejscu, dołączyć strzykawkę z roztworem
0,9% NaCl, odpiąć klips i przepłukać cewnik.
10. Zapiąć klips, odłączyć strzykawkę i zamknąć wylot cewnika uprzednio przygotowanym jałowym koreczkiem.
11. W przypadku usunięcia kranika z łącznikiem wylot cewnika zabezpieczyć jałowym koreczkiem oraz jałowym gazikiem suchym lub nasączonym środkiem odkażającym. Gazik umocować plastrem.
• Rodzice/opiekunowie pacjentów otrzymujących żywienie pozajelitowe, czynności obsługi cewnika wykonują w jałowych rękawicach.
IX. W przypadku przyjęcia pacjenta z cewnikiem z innego zakładu opieki zdrowotnej, należy założyć obowiązującą w IPCZD „Kartę obserwacji pacjenta z cewnikiem centralnym”
• Dalsze postępowanie z cewnikiem zależy od zleceń lekarskich.
Piśmiennictwo:
1. Świetliński J, Bober K, Furmana-Jabłońska W i wsp. „Zasady zapobiegania infekcjom związanym z utrzymaniem centralnych dostępów naczyniowych u dzieci – zalecenia”. Standardy Medyczne 2007;4:363-267.
2. Koletzko B, Goulet O, Hunt J i wsp. Guidelines on Paediatric Parenteral Nutrition of the European Society of Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) and the European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN), Supported by the European Society of Paediatric Research (ESPR). 9. Venous Access. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2005;41, Suppl. 2: S54-62.
3. Pearson ML, for the Hospital Infection Control Practices Advisory Committee. Guideline for prevention of intravascular device-related infections. Infect Control Hosp Epidemiol 1996; 17: 438-473.
4. Polnik D, Kaliciński P, Łaniewski-Wołłk P, Migdał M, Świetliński J.: „Zalecenia dotyczące stosowania i obsługi cewników tunelizowanych z mankietem (typu Broviac, Hickman i Groshong) u noworodków i niemowląt- propozycje. Medycyna Wieku Rozwojowego, 2008, XII, 4, Cz.I. Postępy w neonatologii. Instytut Matki i Dziecka, Medi Press, str.875-877.
ESPEN guidelines → https://www.espen.org/guidelines-home/espen-guidelines
ESPGHAN guidelines → http://www.espghan.org/guidelines/gastroenterology/
UEG guidelines → https://www.ueg.eu/quality-of-care/guidelines/
ASPEN clinical guidelines → http://www.nutritioncare.org/Guidelines_and_Clinical_Resources/Clinical_Guidelines/
